MGA BAKAS NA INIWAN NG ANOMALYA

Ang paglitaw at pagbagsak ng Philippine Offshore Gaming Operators (POGO) ay hindi lamang nag-iwan ng bakas kundi nagdulot ng malalim at nakababahalang sugat sa lipunan, ekonomiya, at pulitika ng Pilipinas. Ang industriyang ito, na umunlad sa ilalim ng administrasyong Duterte, ay nagdala ng mapanlinlang na pangako ng kita sa pamahalaan, ngunit sa katotohanan ay nagdulot ng malawakang krimen, korapsyon, at karahasan sa ating bansa.

Nagsimulang umusbong ang mga POGO sa bansa noong 2016, nang bigyan sila ng lisensiya sa ilalim ng administrasyong Duterte, na nagtaguyod ng industriya bilang solusyon sa kahirapan at paglago ng ekonomiya. Subalit, ang mabilisang pagtaas ng bilang ng mga dayuhang manggagawa at ang kakulangan sa regulasyon ay nagdulot ng paglago ng ilegal na operasyon. Ayon sa ulat, ang mga POGO ay naging front para sa human trafficking, kidnapping, at money laundering, na nagdulot ng pagkawala ng kontrol ng pamahalaan sa sektor. Sa kabila ng pagdagsa ng kita sa real estate at BPO, ang social at reputational costs ng POGO ay mas mataas kaysa sa economic benefits, na nagpapakita ng pagkakamali sa pagpili ng industriya bilang solusyon sa kahirapan.

Krimen at pagsasamantala

Ang mga kaso ng krimen na may kinalaman sa POGO ay patuloy na nagpapakita ng paglabag sa seguridad at dignidad ng mga Pilipino. Noong 2025, isang raid sa Pampanga ang naglantad ng isang POGO complex na nagdulot sa pagligtas ng 186 biktima—kabilang ang mga Pilipino at dayuhan—mula sa human trafficking, illegal detention, forced labor, torture, at sexual exploitation. Ayon sa ulat, ang mga lalaking dayuhan ay tinotorture, habang ang mga babaeng dayuhan naman ay sekswal na inaabuso. Sa Tarlac, natagpuan ang mga biktima na may marka ng torture, kabilang ang mga nakaposas at may pasa sa katawan. Ang mga insidente ng kidnapping for ransom at paggamit ng POGO bilang front para sa ilegal na gawain ay nagpapakita ng pagkawala ng kontrol ng pamahalaan sa sektor.

Traydor sa loob ng ating pamahalaan

Ang korupsyon sa loob ng pamahalaan ay isa sa pinakamalalim na sugat na iniwan ng POGO. Isiniwalat ng Philippine Amusement and Gaming Corp. (PAGCOR) na isang dating mataas na opisyal ng gobyerno ang nag-lobby para magbigay ng gaming licenses sa ilegal na POGOs. Ang mga lisensyang ito ay ibinigay sa kabila ng pagiging "ineligible" at "suspicious" ng mga aplikante, ayon kay PAGCOR Chairman Alejandro Tengco. Lumabas din na maraming opisyal ang nagpabaya sa pagsusuri ng mga aplikasyon para sa POGO licenses, dahilan upang makapasok ang ilegal na operasyon. Ang pagpapabaya at pangungurakot sa loob ng PAGCOR ay nagpapakita ng labis na paggamit ng kapangyarihan at pagiging bulag sa kapakanan ng bayan.

Pagkasira ng komunidad at lipunan

Ang pagdagsa ng libu-libong manggagawang Chinese ay nagdulot ng pagbabago sa komunidad na hindi na maaaring bawiin. Ang mga residential areas ay ginawang industrial zones nang walang pahintulot, habang tumataas ang insidente ng prostitusyon at human trafficking. Ayon sa Pulse Asia survey noong 2024, 58% ng mga Pilipino naniniwalang nakasasama ang POGO operations. Kabilang sa kanilang dahilan ay ang paglaganap ng krimen, bisyo, tax evasion, at pagtaas ng renta ng residential properties. Ang mga komunidad ay hindi lamang naapektuhan sa ekonomiya kundi pati na rin sa moralidad at seguridad, na nagdulot ng pagkawatak-watak ng lipunan.

Huwad na pangakong pangkabuhayan

Ang POGO ay nagdala ng panandaliang kita ngunit pangmatagalang kapahamakan. Ayon kay Department of Finance Secretary Ralph Recto, ang economic benefits mula sa POGOs ay nasa ₱166.49 bilyon lamang kada taon, ngunit ang kabuuang economic costs nito ay umaabot sa ₱265.74 bilyon—may net cost na ₱99.52 bilyon kada taon. Ang kontribusyon ng POGOs sa Gross domestic product (GDP) ay mas mababa pa sa 0.5%, ayon kay National Economic and Development Authority Secretary Arsenio Balisacan. Ang social at reputational costs nito ay mas mataas kaysa economic gains, na nagpapakita ng pagkakamali sa pagpili ng industriya bilang solusyon sa kahirapan.

Panawagan para sa aksyon

Ang mga ebidensya ay nagpapakita na kailangan na ng radikal na pagbabago. Hindi na dapat magpatuloy ang ganitong kalagayan. Kailangan ng mas matapang, mas malinaw, at mas mabilis na aksyon mula sa gobyerno. Imbestigahan at kasuhan ang lahat ng sangkot sa korapsyon na nauugnay sa POGO. Ganap na linisin ang mga natitirang ilegal na POGO sa bansa. Ipatupad ang mas mahigpit na batas tungkol sa foreign workers. Ayusin ang mga komunidad at negosyong naapektuhan ng pagbagsak ng POGO.

Makikita sa markang iniwan ng POGO ang isang matinding babala na hindi natin maaaring balewalain. Ang walang habas na pagbubukas ng mga industriya nang walang malinaw na regulasyon ay tila isang mabilisang solusyon, ngunit sa huli, nag-iiwan ito ng mas matinding problema—krimen, katiwalian, at kawalan ng kapanatagan. Hindi na maaaring magbulag-bulagan o magpatumpik-tumpik sa pagtugon sa mga sugat na iniwan nito. Kailangang wakasan ang kultura ng pagpapaliban at kompromiso pagdating sa mga usaping may direktang epekto sa ating seguridad at soberanya. Ang ating ekonomiya, batas, at kinabukasan ang nakataya—at oras na para kumilos nang matapang, buo, at walang pag-aatubili.